Кырык мары драма театр
Кырык мары драма театр
Театрын тӹнгӓлтышӹжӹ[тӧрлӓтӓш | кодым тӧрлӓш]
Кырык мары театр историжӹ 1920-шы ивлӓн тӹнгӓлӓлтеш. (Махань ин?) Тӹ ивлӓн Цикмӓ халашты (халанан лӹмжӹм халыкна лачокшымат, лӹмӹнок интеллигецинӓ, тӹнӓм активно йӹлмӹштӹжӹ кычылтын) кырык мары культура шолмылаок шолын манаш лиэш дӓ тидӹлӓнжӹ виржӓт ылын. Тӹнӓм Цикмӓштӹ таманяр техникум ылын дӓ тыштӹ шукы кырык марын тыменьӹн, но культуры да халыкым сотышкыла нӓнгемӹ пашӓм ӹштӹшыцлӓ лошты, шукынжок Педтехникумышты тыменьӹнӹт да Кырык Мары театрын артиствлӓ лоштыжыт, шукынжок студенвла ылыныт. Театр тӹнӓм Кырык мары Колхоз театр лӹмӹм намалын. Театрын ӹлӹмашӹжӹ кужыжок ылде, тӹдӹ 1930-шы ивлӓн тӹнгӓдтӹшӹнок питӹрӹмӹ лин. Театрын репертуаржы 1920-шы ивлӓн: пы нангешӹ -тӓриш гӓнӓ анжышывлӓлӓнжӹ амасажым 1920-шы.
Кырык мары театр угӹц пачылтеш[тӧрлӓтӓш | кодым тӧрлӓш]
Сек пӹтӓриш у театр сезоным кырык мары драматург Евграф Поствайкинӹн «Тыр вады» драма доно 4 –шӹ декабрьын1994-шӹ ин Яков Эшпай лӹмӓн культура дворецӹштӹ Цикмӓ халашты пачмы.
Театрын ӹлӹмӓшӹжӹ-пӓшажӹ[тӧрлӓтӓш | кодым тӧрлӓш]
Театрын пӹтӓриш артиствлӓжӹ Йошкар–Олаштыш И.С.Палантай лымӓн музыкальный училищӹн театр полкӓжӹм тымень лӓктӹнӹт. Артиствлӓм тымдышы, нынын талантыштым виӓнгдӹшӹ семӹнь театрын пӹтӓриш режиссёржы С.Иванов ылын. Тӹдӹ пӹтӓриш техень спектакльвлӓм шӹнден: Семён Николаевын «У кӹцкӹ»-жӹм, И.Тобилевичӹн «Сӹнзӓвӹдӓн пуйырымаш»-ыжым, Миклай Рыбаковын «Кок эргӹ»-жӹм. Пӹтӓриш сезонын тенгеок режиссервлӓ Олег Иркабаев кырык мары сирӹзӹ Никон Игнатьевӹн «Савик» роман негӹцеш комедим дӓ Василий Домрачев Василий Юксернӹн «Йой ӹрвӹж» ямакым шӹнденӹт. Кӹзӹтшӹ жепӹн Кырык мары драма театрын репертуарыштыжы шукы йиш жанран спектакльвлӓ улы. Драма, комеди гӹц пасна шукы концертӹм анжыктат, поханявла доно ямакымат шӹндӓт, йӹлмӹ шотыштат айыртемалтыт - руш йӹлмӹ донат шукы спектакльым шӹндӹмӹ. Мары Эл Республикыштына техень театр иктӹ веле ылеш, кышты артиствлӓ марлаат, рушлаат спектакльвлӓм мадыт. Тенешӹ и якте руш йӹлмӹ доно техень спектакльвлӓм шӹндӹмӹ:Александр Островский «Не все коту масленица», С.Лобозеров «Семейный портрет с посторонним», «Семейный портрет с дензнаками», Ж.Унгард «Аделаида», А.Коровкин «Кукла для невесты», Ф.Буляков «Выходили бабки замуж», А.Слаповский «Звезда или юбилей». Тетявлӓлӓн ямаквлӓ дӓ {{subst:L|У и вӓшлимӹ ирокшы айовлӓ рушла шӹндӓлтӹт. 2000 -2003- шы ивлӓн театрын художественный вуйлатышыжы ГИТИС-ӹм тымень пӹтӓрӹшӹ режиссер Валентина Вилюкова (Матюкова) ылын. Кырык мары поэт Пет. Першутын «Кыткы сӱӓн» семеш В.Вилюкован ямакшым 2001 шы ин Сыктывкарышты Халыквлалоштыш Кокшы «Ен дзирд» фестивальышты жюри кӱкшӹн ӓклен дӓ «Сек яжо сценический оформлени» Диплом доно пӓлемден. Сценым мастарын художник (артньык) С.Прутов олмыктарен.Тенгеок 2004–шӹ ин этноарт-ын пӹтӓриш электронный фестивальышты Угарман халашты «Кыткы сӱӓн» ямаклан кымшы степенян Дипломым пумы. Кырык Мары драма театрышты икманяр пьесым Олык Ипай лымӓн премин лауреатшы Татьяна Лядова шӹнден. Режиссер Т.Лядован «Домой» драмыжы (авторжы Л.Разумовская) 2004 –шы ин «Йошкар –Ола театральная» фестивальышты кым номинаци доно Дипломвлӓм сӹнген нӓлӹн.Тидӹ: «Сек яжо режиссура» - Т.Лядова, «Сек яжо ӹдӹрӓмӓш роль» - артистка Светлана Зотина дӓ «Сек яжо дуэт» - Вероника Алехина дон Наталия Петрова. 2004 -2007-шӹ ивлӓн театрын художественный вуйлатышыжы Мары Эл Республикын искусствын заслуженный пӓшӓзӹжӹ Борис Веркау ылын. Тӹдӹ театрын репертуаржым драма дон комедивлӓ гӹц пасна тетявлӓлӓн музыкальный дӓ поханя ямаквлӓ доно пайдарен. Д.Урбанын «Все мыши любят сыр», В.Лифшицӹн «Ищи ветра в поле» дӓ вес ямаквлӓжӹмӓт тетявлӓ пиш ӹвӹртен анженӹт. Б.Веркау шукы спектакльым шӹнден. Нӹнӹ ло гӹц иктӹжӹ – М.Ладо-н «Мария –Маша, мӓмнӓн цӓшнӓ» руш йӹлмӹ гӹц сӓрӹмӹ спектакль, жанржы -лин керддӹмы истори, 2006 –шы ин «Шӹжӓш Йошкар–Ола» фестивальышты «Гран При» номинациштӹ награждайымы. Б.Веркаулан «Сек яжо режиссура» номинациштӹ Дипломым пумы. Спектакльышты тӹнг рольвлӓм мадшывлӓ: Мары Эл Республикын заслуженный артиствлӓжӹ М.Сильвестрова дӓ Александр Сильвестров, Т.Тимофеева, Н.Гусянова, В.Алехина, А.Роюков, С.Зотина, Н.Петрова, В.Гусянов. 2008-шӹ и годшен театрын тӹнг режиссёржы Мары Эл Республикын заслуженный артистшӹ Александр Сильвестров ылеш. Тӹдӹ Азаныштыш Кугижӓнӹш университетӹн культура дон искусствы факультетӹм пытарен, театрын виктӓрӹшӹ артистшӹ ылеш. Тӹдӹ -шке талантжы дӓ мадмыжы доно шукы спектакльым олмыктарен. 2006 –шы ин «Шӹжӓш Йошкар–Ола» фестивальышты режиссёр А.Сильвестровын М.Шкетанын комедивлӓ негыцеш шӹндӹмӹ «Кок суӓнӓк – пелӓк» комедижӹм жюри пиш кӱкшӹн ӓклен. Артист дӓ режиссер А.Сильвестровын лӹмжӹм, Кырык мары театрын артиствлӓ ло гӹц сек пӹтӓришӹм кырык мары районын «Куатан книгӓэш» сирӹмӹ. Пиш шукы, веселӓ спектакльым театрышты Чуваш Республикын халык артистшӹ, режиссёр Николай Корчаков шӹнден. «ӹдӹр йӱмӓш» Н.Сидоровын, Н.Угаринын «Шергӓкӓн шешкӹ», Ф.Буляковын «Кыце папивлӓ марлан кенӹт»комедивлӓ халыкын йӓнгжым тӓрвӓтенӹт дӓ ӓшеш кодыныт. 2008 –шӹ ин, VII –шӹ Халыквлӓлоштыш финн-угр халыквлӓн театрвлӓн фестивальышты «Сек яжо актерский ансамбль» номинациштӹ «Кыце папивлӓ марлан кенӹт» комеди айыртемӓлтӹн. Тӹнг рольым мадшы артиствлӓ: Мары Эл Республикын сылен нӓлшӹ артиствлӓжӹ М.Сильвестрова дӓ А.Сильвестров, С.Зотина, О.Искоскина Е.Васильева.
Кырык Мары драма театрышты шукы лӹмлӹ режиссёр спектакльвлӓштӹм шӹнденӹт[тӧрлӓтӓш | кодым тӧрлӓш]
И.Смирнов С.Лобозеровын «Вот тенге и ӹленӓ»-м, А.Вампиловын «Ма техеньы метранпаж?»-м, Р.Стивенсонын «Остров сокровищ». Е.Гранитова, Москва гӹц – «Не все коту масленица» А.Островскийӹн. Е.Ярденко М.Супонинын «Бука» пӹтӓриш поханя спектакльжым. З.Долгова Г.Каюмын «Пӓлӹмӹ лимӹ бюро»-м. В.Салдушкин Николай Егоровын «Йоласал пазар»-жым. С Кириллова А.Волковын «Арвӓтӹ меленӓ»-жӹм. Кӹзӹтшӹ жепӹн театрышты 13 артист ӹшке мастарлыкыштым халыклан анжыктен шалгат. Наталия Гусянова, Светлана Зотина, Марианна Сильвестрова, Наталия Петрова, Ольга Искоскина театрышты пӹтӓриш и гӹцок пӓшӓлӓт. Артиствлӓ ӹшке профессиональный мастарлыкыштым лӱктен шалгат. Вӹц артист Азан КуГ-ын культуры дон искусствы факультетӹм заочны тымень пӹтӓренӹт, эче кымытын кызыт Йошкар-Ола дон Шавашар халавлӓн университетвлӓштӹ театр факультетвлӓштӹ тыменьӹт. Кырык Мары театрышты «Мары Эл Республикын заслуженный артисткыжы» лӹмӹм сек пӹтӓришӹ артистка – Марианна Сильвестровалан пумы. Ти артистка мадын веле агыл, куштенӓт, мыренӓт мышта. Театрын коллектившӹ дӓ Кырык мары халык техень талантан артисткы доно пиш когоэшнӓ.
Театрын репертуарыштыжы кӹзӹт техень пьесывлӓ[тӧрлӓтӓш | кодым тӧрлӓш]
А.Коровкин «Арвӓтӹлӓн поханя», «Яратымаш лишнӹ»,Ф.Буляков «Кыце папивлӓ марлан кенӹт», Х Гюнтер «Носорог и жирафа» дӓ весывлӓӓт. 2009 –шӹ и сезонаш премьерывлӓ: В.Гуркин «Кырык Мары кадриль», Г.Остер «Клочки по закоулочкам» --тетявлалан музыкальный ямак, Нина Садур «Панночка» (Николай Гогольын «Вий» семеш импровизации), рушла шӹндӹмӹ. Кырык Мары драма театрым 2003- шы и годшен Алексей Васканов вуйлата.