Радугин, Феофан Григорьевич
| Радугин, Феофан Григорьевич | |
|---|---|
| Шочын | 1912 ин 8 ноябрьын или 8 (21) ноябрь 1912 и[1] |
| Шочмо вер | |
| Колен | 1993 ин 27 декабрьын[1] (81 и) |
| Колымо вер | |
| Чап пӧлек да премий |
                  |
Шаблон:Сортировка: по странамШаблон:Сортировка: по типам
Радугин Феофан Григорьевич — Совет Ушемӹн Геройжы. 08.11.1912. Камаканыр - 27.12.1993 (Москва?).
Йоласал школым пӹтӓрӹмӹкӹжӹ, Марпосад шӹргӹ техникумышты тыменьӹн. Цикмӓштӹ пренян шалвлӓм йоктарымашты техник ылын. А вара комсомолын путевка доно тыменяш кеен, 1935-шы ин летчик лин. 1940-шӹин декабрьӹн Батайский высший летный школым тымень лӓкмӹкӹжӹ, аэропортын начальникеш шагалтат. Кого Атя Муландӹ вырсышты пӹтӓришӹ кечӹвлӓ гӹцок участвуя. 1941-шӹин июньын Ф.Г. Радугин пасна назначениӓн Москва авиагруппа штабын вуйлатышы лин. Патыр, инициативӓн летчик, пилотируйымы техникӹм пиш яжон пӓлӹшӹ фронтвлӓштӹшӹ воинский частьвлӓлӓн боеприпасвлӓм, пиш керӓл грузым дӓ ответственный пӓшӓзӹвлӓм нелӹ условиштӹ шыпштен.
1942-шы и пӹтӹшӓшӹн Ф.Г. Радугинӹм советский партизанвлӓм обслуживаяш дӓ тышманын территориштӹпиш керӓл заданивлӓм ӹштӓш сек опытан пилотвлӓн группыш назначат. Фронтын лини гач мӓмнӓн землякнӓн боевой корныжы гишӓн сирӹмӹкнигӓвлӓштӹ, газет статьявлӓштӹ, музейвлӓштӹпӓлӓш лиэш. Халык герой С.А. Ковпакын шаяжы доно пӹтӓришӹ летчиквлӓ лошты Радугин Якшар Знамя орден доно награждаялтеш. Ф.Радугинӹн экипажшы Федоровын, Сабуровын, Балыковын, Яхонтовын дӓ весӹвлӓн соединенивлӓшкӹпєртӹлӹн. Якшар Армин командованижӹн задани доно сек лўддӹмӹдӓ патырвлӓ лошты разведывательный дӓ диверсионный группывлӓм кӹшкен. Тенге мӹндӹркӹчонгештӹлмӓшвлӓжӹ12 - 14 цӓш шыпшылтыныт дӓ кого мастарлыкым тергенӹт.
10-шы гвардейский авиационный дивизин 1-шӹавиатранспортный полкын экипажшын командир, старший лейтенант Ф.Г. Радугин фронтвлӓн дӓ тышманвлӓн тил вӹлнӹ1350 цӓш ылын, нӹнӹлогӹц пелӹжӹм - йыдым, 247 боевой полетым ӹштен, нӹнӹлогӹц 102 гӓнӓ - фашиствлӓн тилыш. Центральный партизанский штабын дӓ Якшар Армин командованижӹн заданивлӓ доно партизанвлӓлӓн 120 тонн боеприпасым, вооруженим, взрывчаткывлӓм, медикаментвлӓм шыпштен. Кого Земляш война веремӓн шушыргышы 395 партизаным шыпштен лыктын. Пӹтӓришӹ классан летчик Ф.Г. Радугин СССР-ын Гражданский Воздушный Флотын Главный управлеништӹшукы и старший инспектор-пилот ылын, сӓмӹрӹк летчиквлӓлӓн ӹшке кого опытшым пуэн шалген. Икманяр и БудапештӹштӹАэрофлотын представительжӹылын, советско-венгерский дружымашыш, кок сӓндӓлӹкӹн иквӓреш пӓшӓлӹмӓшкӹӹшке вижӹм пиштен.
Феофан Григорьевич шукы и Быковский аэродромышты чонгештӹлмӓшвлӓм вуйлатен, коллегӹвлӓжӹлошты шотеш пиштӹмӹылын. Боевой орденвлӓ сага мирный пӓшӓ гишӓн наградывлӓм пуэнӹт. Тӹдӹсоок проста, пуры кымылан ылмыжы, ӹшке пӓшӓжӹм, эдемвлӓм яратымы доно айыртемӓлтӹн. Пуйырымаш Ф.Г. Радугинӹм изи годшы гӹцок туан край гӹц тагынамок айырен. Но тӹдӹтуан шачмы вӓржӹм нигынамат мондыде. Земляквлӓжӹ, пӓшӓзӹколлективвлӓ дӓ осовынок тыменьшӹвлӓ доно кӹлӹм цаткыдын кычен, школвлӓштӹпочетан пионер ылын.
Школьниквлӓлӓн немецко-фашистский захватчиквлӓн зверь пӓшӓм ӹштӹмӹштӹм, советский патриотвлӓн оккупантвлӓ ваштареш лўдде кредӓлмӹштӹм шайыштын. Ф.Г. Радугинӹн патыр корныжым Коммунистический парти дӓ Советский правительство кўкшӹн ӓкленӹт. 23-шы февральын 1948-шӹин Советский Союзын Герой лӹмӹм пумы. Шачмы велӹштӹжӹкаждый ин тӹдӹн лӹмеш соревнованивлӓ эртӓрӓлтӹнӹт. 22 февральын 2003-шы ин Йоласал кӹдӓлӓш школеш Ф.Г. Радугин лӹмеш мемориальный хангам пачмы. Йоласал школын музейӹштӹдӓ Игнатьев лӹмӓн библиотекӹштӹгерой-землякнӓ гишӓн стендвлӓм оформляйӹмӹ. Кырык мары историн музейӹштӓт у пасна экспозици лишӓшлык.
Ажедмӓшвлӓ
[тӧрлӓтӓш | кодым тӧрлӓш]http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=12043
- ↑ 1,0 1,1 Исаев Ю. Н. Чувашская энциклопедия (rus.) — Чувашское книжное издательство, 2006. — 2567 с. — ISBN 978-5-7670-1471-2