Цермӹшал
Цермышал (рушла деревня Первое Чермышево) ― Изи Йынгы ӓнгӹр шалахай сирӹштӹ вӓрлӓнӓ. Йоласал гӹц 4 уштыш. Солаштышы ӧлицӓвлӓ: Утялык, Опанаслык, Торешлык, Пекшуклык. Сола йӹр Ошкан оты, Кож лидӹ, Йӓнӓк лидӹ карем дон лидӹвлӓ улы. Сола лӹм «Цермыш»/ "Чермыш" (пӹтӓришӹ ти вӓрӹш ӹлӓш толшы пӱэргӹ лӹм) дӓ «ал» (сола) шамаквлӓ гӹц лин. XVIII-XX-шы курым тӹнгӓлтӹшӹштӹ ти сола тенгеок "село Христорождественское, Чермышево тож, "село Старое Чермышево, околодок "Старое Чермышево", "деревня Старое Чермышево" маналтын.
Истори
[тӧрлӓтӓш | кодым тӧрлӓш]Архив документвлӓштӹ пӹтӓришӹ гӓнӓ Цермышал гишӓн 1654-шӹ ин сирӹмӹ ылын. 1754-шӹ ин солашты «Христорождествеский» церкӹм чангымы. Тоштеммӹкӹжӹ, у кӹрпӹц церкӹм Йоласалеш чангенӹт. Халык первишен мӱлӓндӹ пӓшӓм ӹштен, вольыкым анжен. 1888-шӹ ин солашты Старо-Чермышевский церковно-приходской школ пачылтын. 1897-шӹ ин тӹштӹ 33 мары тыменьшӹ (26 ӹрвезӓш дӓ 7 ӹдӹрӓш) пӓлӹмӓшӹм погенӹт, 2 тымдышы пӓшӓлен, земство школлан и йӹде 75 тӓнгӓм пуэн. 1915-шӹ ин школ вуйлатышы йоласал священник Пётр Степанович Белокуров (1888-шӹ ин шачын) ылын, законоучитель — дьякон Тимофей Петрович Соловьёв, тымдышывлӓ — Всеволод Спиридонович Шорин дӓ Мария Никитична Смелова. Тӹ веремӓн 44 тетя школышты тыменьӹн (25 ӹрвезӓш дӓ 19 ӹдӹрӓш). 1920-шы и гӹц солашты мебельӹм ӹштӹшӹ «Эконом» пӓшӓ артель пӓшӓлен. Тӹштӹ 20 эдем труен. 1921-шӹ ин солашты I ступенян школ, лыдмы пӧрт ылыныт. 1929-шӹ ин «Искра» колхозым ӹштӹмӹ. Пытӓришӹ колхоз вуйлатышы А.С.Перов лин. Вырсышты Цермышал гӹц 96 эдем кредӓлӹн, нӹнӹ логӹц вӹцлӹ кудытынжы коленӹт, а нӹрлӹ эдем токышты пӧртӹлӹнӹт. Тидӹ: лейтенант Семен Сергеевич Михайлов, мл. сержант Порфирий Никанорович Гаврилов, рядовой солдат Ольга Ивановна Харитонова дӓ молат. 1984-шӹ ин Изи Йынгы вӓреш кого пӱӓм пӱэнӹт. Тӹ веремӓнок сола гач асфальтым шӓрӹмӹ.
Ӹлӹзӹ шот
[тӧрлӓтӓш | кодым тӧрлӓш]1717-шӹ и — 40 кудывичӹ (114 пӱэргӹ, 108 ӹдӹрӓмӓш);
1795-шӹ и — 106 кудывичӹ (299 пӱэргӹ, 327 ӹдӹрӓмӓш);
1859-шӹ и - 63 кудывичӹ(133 пӱэргӹ дӓ 171 ӹдӹрӓмӓш);
1897-шӹ и — 82 кудывичӹ (212 пӱэргӹ дӓ 201 ӹдӹрӓмӓш);
1915-шӹ и — 84 кудывичӹ, 468 эдем;
1921-шӹ и - 83 кудывичӹ, 356 эдем (177 пӱэргӹ дӓ 179 ӹдӹрӓмӓш; нӹнӹ логӹц луатвӹц пӱэргӹ — рушынвлӓ, 162 пӱэргӹ дӓ 179 ӹдӹрӓмӓш — марынвлӓ);
1925-шӹ и — 414 эдем;
2001-шӹ и — 82 кудывичӹ, 183 эдем (77 пӱэргӹ дӓ 106 ӹдӹрӓмӓш).