Цартак
Цартак (рушла деревня Пепкино) ― Изи Йынгын тура вургымла монгырыштыжы вӓрлӓнӓ. Картук гӹц 3 уштыш. Солам келгӹ карем Кого дӓ Изи сиреш пайыла. Сола покшалны кӱ часовня шалга. Цартак лишнӹ техень карем дон лидӹвлӓ улы: Лидӹ вуй, Пытивичӹ, Крикӓнсир, Туаткал карем, Тетя карем, Роман пичӹ, Ваштар карем, Лото карем, Ивок карем, Марьи карем, Митри карем, Ӓпшӓткуды нер, Лудырак карем, Ондрок ныр, Вати карем, Кож карем, Ышкал карем, Тошты вӓр, Ӱэ карем, Кукшар вуй. 1930-шы ивлӓн тӹнгӓлтӹш якте сола лишнӹ «Кугилӓн сирем» дӓ «Кого сир» цоклымы вӓрвлӓ ылыныт, тенгеок «Ошкы доныш вӹдваж» лӹмӓн вӹдсӹнзӓ. Сола лӹм ти вӓреш пӹтӓришӹ пӧртӹм чангышы мары лӹм гӹц лин.
Истори
[тӧрлӓтӓш | кодым тӧрлӓш]Пӹтӓришӹ гӓнӓ сола гишӓн 1859-шӹ ин сирен кодымы ылын. Сола халык первишен мӱлӓндӹ пӓшӓм ӹштен, вольыкым урден. 1893-шы ин солашты мардеж вӓкш дӓ вӹд вӓкш, кӹрпӹц завод ылыныт. Цартакышты цепошкам ӹштӹшӹ мастарвлӓӓт ылыныт. 1921-шӹ ин лыдмы пӧрт пӓшӓм ӹштен. 1930-шы ин Цартакышты «Социализмышкы корны» лӹмӓн колхозым ӹштӹмӹ. Тӹдӹн пӹтӓришӹ вуйлатышыжы Парфен Ермолаевич Илдаркин ылын. Ти сола гӹц Кого Вырсышты 41 эдем кредӓлӹн, нӹнӹ логӹц коклы иктӹнжӹ коленӹт, а коклы эдем токышты пӧртӹлӹнӹт. Тидӹ: рядовой Григорий Фёдорович Демидов, Дмитрий Васильевич Фёдоров дӓ молат.
Ӹлӹзӹ шот
[тӧрлӓтӓш | кодым тӧрлӓш]1859-шӹ и — 23 кудывичӹ (62 пӱэргӹ, 76 ӹдӹрӓмӓш);
1897-шӹ и — 32 кудывичӹ, 143 эдем (67 пӱэргӹ, 76 ӹдӹрӓмӓш);
1919-шӹ и — 35 кудывичӹ, 180 эдем (94 пӱэргӹ, 86 ӹдӹрӓмӓш);
1925-шӹ и — 146 эдем;
1929-шӹ и — 38 кудывичӹ, 167 эдем (87 пӱэргӹ, 80 ӹдӹрӓмӓш);
2001-шӹ и — 30 кудывичӹ, 82 эдем (35 пӱэргӹ, 47 ӹдӹрӓмӓш).