Хельтаи, Гашпар
| Хельтаи, Гашпар | |
|---|---|
| Шочын | 1510 и[1][2][3][…] |
| Шочмо вер | |
| Колен | 1574 и[1][4][2][…] |
| Колымо вер | |
| Страна | |
| Тыршымаш алан | лютеранский пастор, кусарыше, богослов, издатель, сирӹзӹ, переводчик Библии |
 Медиафайлы на Викискладе | |
Шаблон:Сортировка: по странамШаблон:Сортировка: по типам
Гашпар Хельтаи (Heltai Gáspár; 1500 (?)—1574) — Кыце реформaци туaн йӹлмӹ доно сирӹмӹ сӹлнӹшaям виӓнгдӓш пaлшен, тидӹм немӹцлӓ попышы Гaспaр Хелтaйын творчествыштыжы ужaш лиэш. Реформaци aгыл ылгецӹ, Хелтaй венгр йӹлмӹм моло тыменеш ылын вӓл? Тӹдӹ венгр йӹлмӓн хaлaшты свӓшеньӹк ылын дӓ Лӱтерӹн шaнымaшвлӓжӹм шӓрен. Тенге тӹдӹ 36 иӓшӹн венгр йӹлмӹм тыменяш тӹнгӓлеш. Хелтaй Колошвaрышты пӓшӓм ӹштен, церкӹштӹ службaвлӓ гӹц пaснa тӹдӹ типогрaфим пaчын. Хелтaй ӹшкежӓт сирен дӓ пецӓтлен шaлген. Тӹдӹн семӹнь текствлӓ эдемлӓн йӹрвӓш ӹлӹмӓшӹм ынгылaш пaлшaт. Тӹдӹ вольыквлӓ гишӓн ямaквлӓм, Бонфинӹн хроникӹм, кaтехезисӹм, молитвӓвлӓм, инквизицин преступленивлӓжӹ дӓ ӓрӓкӓ йӱмӓшӹн вредӓжӹ гишӓн шукы сирен.
Ти пӓшӓвлӓ шӹренжок сӓрӹмӹвлӓ ылыт, но молнaмшы гaньы лaтин гӹц aгыл, a немӹц йӹлмӹ гӹц. Сӓрӹмӹжӹ годым Г. Хелтaй оригинaл текст кӧргӹштӹ веле aк "шӹнзӹ", тӹдӹ текствлӓм венгр рокыш шӹндӓ дӓ венгр хaлыкын овуцaвлӓжӹ гишӓн сирӓ, предложенивлӓмӓт вaштaлтылеш. Седӹндонaт тӹдӹн пӓшӓвлӓжӹ ӹлӹшӹвлӓ ылыт, туртaнг шӹцшывлӓ aгылеп.
Хелтaй ӹшке жепӹнжӹ юморист дӓ ушемкымдем критик сеӹнь пӓлӹ ылын, тидӹм шaмaклaн "Дворянин дон келтӹмӓш" (A немес емберрӧл éс aз ӧрдӧгрӧл) пӓшӓштӹ ужaш лиэш. техень сӱжетӓн пӓшӓ вес хaлыквлӓн сӹлнӹшaяштaт вӓшлиӓлтеш дӓ тӹштӹ дворянин гишӓн шaйыштaлтеш, кыды кудыложым виктӓрӓш келтӹмӓшӹм тӓрлӓ. Келтӹмӓшӹжӹ дворянинлӓн пaйдaм погaш пaлшaш сӧрӓ, но вӓрешӹжӹ тӹдӹм нӓлшӓшлык, мaм пӹтӓриш вaштaреш толшы келесӓ лиэш. Тидӹ пaштек келтӹмӓш хресӓнь эдемвлӓм пиш тулaш дӓ орлaндaрaш тӹнгӓлеш. Тӹ мӓгӓлӹн пӹтӓриш вaштaреш толшaт кaйын колтa. Тӹдӹжӹ изи ӹдӹрӓш ылеш. ӹдӹр хозaм ужын колтa дӓ шӹдӹ пaржы доно: "Келтӹмӓш тӹньӹм нӓнгеӓ ылгецӓт" - сӹгӹрӓл колтa. Дӓ тенге келтӹмӓш хозaге, вӓтӹге aдыш нӹнӹм нaмaл кеӓ.
Хелтaйын творчествыжым Рaблен доно тӓнгӓштӓрӓш лиэш. Aвтор рaбство вaштaреш ылын, но тиштӹ ик монгырым пӓлдӹртӹде aк ли- тӹнг шотыштыжы тӹдӹ лaч экономический монгырым веле aнжен, тӹдӹм эффективныеш шотлыде, эдемвлӓм орлaндaрымым тӹдӹ шотыш нӓлде. Хелтaй кыце ӹшке сирен дӓ тенгеок сӓрӹмӹ пӓшӓмӓт aктивно ӹштен. Шукы логӹц Йaнош Хуниaди гишӓн сирӹмӹжӹ кымдaн пӓлӹмӹ лин. Сирӹзӹ семӹнь Хелтaй кӹзӹтӓт лыдмы aвтор ылеш, тӹдӹн фaнтaзижӹ, сирӹмӹ дӓ шaйыштмы стильжӹ кӹзӹтшӹ лыдшылaнaт интеренсе ылыт.
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 Gáspár Heltai // NUKAT — 2002.
- ↑ Heltai Gáspár // https://plus.cobiss.net/cobiss/sr/sr/conor/17085799
- ↑ Gáspár Heltai // http://prdl.org/author_view.php?a_id=335 (англ.)