Петюка

Петюка, тенгеок петьонга, питюнга - кырык мары тетя мадыш.

Петюкам пӹркем панды гӹц ӹштӓт. Кӹжгӹцжӹ иктӓ 2-3 сантиметр нӓрӹ. Кытшы - 5 см нарӹ. Ик мычашыжым кашартен шӹндӓт, весӹжӹ - ножовкы дон пӹчмӹ паштек тӧрок кодеш. Тӧр мычаш дон петюкам кӹрпӹц вӹлӓн шӹндӓт. Тӹ кӹрпӹц йӹржӹ нӹл оголан вӓрӹм рокеш панды дон ыдырен шӹндӓт. Тӹ ыдырен анжыктымы вӓр лӹмжӹ "момоца" ыльы векӓт, агыл вӓл? Ам ӓшӹндӓрӹ... Мадшывлӓжӹ эче цаткыды пӹркем пандывлӓм, иктӓ метр кытла, сагашты канденӹт. Мадыш анзыц ик оролым айырат. Кыце айырат? Кужы пандым кидвлӓштӹм вашталтен ик мычаш гӹц вес мычаш якте кычен лыктыт дӓ кун кидешжӹ панды пӹтӓ - тӹдӹ оролышы. Вес рвезӓшвлӓжӹ церот доно пандывлӓштӹм мӹндӹрцрӓк шуэн петюкам кӹрпӹц вӹлвец шин лыкташ цацат. Яжон попазымыкжы петюкаэт пиш мӹндӹркӹ чонгештӓ. Тӹнӓм оролыжы петюка паштек кыргыжеш дӓ "Пе-е-е-етю-ю-ю-юка-а-а-а!!!" - сасла. Ти веремӓнок шин колтыш рвезӓшетжӓт "момоца" шайык кыргыжшашлык ылын (икта 5-7 метӹрӹштӹ тӹшӓк тореш канавам ыдырат ыльы). Тӹ канава шайык шомыкжы шалгалаш дӓ кӓнӓлтӓш лиэш. Силаэт кодын гӹнь дӓ веремӓэтжӓт улы гӹнь - мӹнгеш кыргыжын кердӓт дӓ эче петюкам лывшалташ церотыш шагалаш. Яжон ат чуч гӹнь петюкаэт мӹндӹркӹ ак чонгештӹ, оролыжы тӹдӹм пӹсӹрӓкӹн хватяат мӹнгеш кӹрпӹц вӹлӓн пыртен шӹндӓ. Варажы пиш чӹнь тӹ церотышкок тӹнь анзыцет кыргыж шоаш цаца. Пӹтӓри толеш гӹнь - оролы вашталеш. Ӹнде тӹнь оролет... Кынамжы петюка кӹрпӹц гӹц вел кенвазеш дӓ "момоца" кӧргешок кодеш. Тӹнӓмжӓт оролы вашталтеш. Эчэ, яжон ат чуч гӹнь, петюкаэт иктӓ пелметӹреш вел момоца лишӓн кодеш. Тидӹжӹ когонок худа агыл - кыргыжтеок вычен кердӓт. Сойток иктӓ мастар рвезӓш церотжы шомык петюкаэтӹм мӹндӹркӹрӓк лывшал колта. Тӹнӓм вел цилӓ вычен шалгышы "какляка кидвлӓэт" иквӓреш кыргыжын кердӹт дӓ эчеат мӹнгеш "лыпшалмы" церотыш, оролы анзыц поспеят гӹнь, - шагалыт...