Мӱ
Мӱ марынвлӓн первишен шотеш пиштӹмӹ качкыш. Марынвлӓм первишен мӱкшӹм анжышы дӓ мӱм выжалышы халык семӹнь пӓленӹт. Мӱм чӓй доно йӱт, мӱ гӹц мӱан пӱрӹм ӹштӓт, мӱ дон патыл яре меленӓ пиш яжо десерт. Мӱм мӱкшвлӓ донпыйылмывлӓ погат, потемӹшвлӓ мӱм ак погеп.
Мӱйым 20 процент наре вӱд куча да, 75-80 процент наре углевод (глюз, фрукто, мальтоза, декстраде, сакыр), фермент (диастаз, инваза да тулеч молат), минерал шинчал ден микроэлемент-влак, тыгак витамин-Влакын изирак чотыштышт Витамин, В2, Ви6, Е, К, катоин (витамин витамин), фолик кислота да тулеч моло.
Тростник ден сакырушмен сакырым ыштен лукташ тӱҥалме деч ятыр ончыч мӱй руш, европысо да ингредиентлан шотлалтын, тыгак тудо моло кухньымат кучылтын, нунылан шере тамым (мутлан, коҥга да вареньым) ышташ кӱлшӧ кочкышым ямдылышашлан эреак кучылталтын.
Тачысе кечылан мӱй пайдале да кӱлешан кочкыш продукт дене кодаш тӱҥалеш, но аллергий, мӱй да моло продуктат мӱкш ончышо еҥ-влаклан, тыгак чапле сайлыкан аллергенымат, пеледыш шыркам да тулеч молымат шканышт кучен кертеш, тыгак фальсификациян мӱй деч посна тӱрлӧ шоя продукт эреак кумдан шарлен.
Консервироватлымаш[тӧрлӓш | кодым тӧрлаташ]
Шке составшылан да химий озанлык-влаклан кӧра тудым аралаш йӧршӧ да кужу консерваций деч варат куштылгын ӱдалтеш. Мӱй ден арвер аралалт кодыныт курым-курым дене. Арален кодымо шотышто сравоч вӱдыжгӧ дене пайдаланымым шагалемдымаш шотлалтеш. Рӱдаҥше состоянийыште сакырын шуко содержанийже чытыраш чаракым ышташ ситыше уло. Вӱдыжгӧ юж дене влиянийым ыштыме годым гидрофильный свойствыжо мӱйыш вӱдыжгым шуялта, пытартышлан тудым тунар ешарат, эсогыл чытырымашат тӱҥал кертеш.
Мӱйым аралыме кужу жап мӱкш пагарыште улшо фермент дене умылтаралтеш. Мӱкш-влак ондак ойырымо нектар дене глюзооксидым лугат, тудым ондак кучылтыныт, кок ӧрдыж продуктым – глюкон кислотам да водородын кислотан улмыжлан да бактерийын кушмыжым темдалмылан чӱчкыдынак мутым кучат.[1]