Мордови Республика
Мордови Республика, Мордови — Россий Федераци кӧргӹштӹ ылшы Республика, Россий Федерацин субъектшӹ, Йыл федерал йӹрвелӹшкӹ пыра. Республикым ӹштӹмӹ кечӹ: 10-шы январь 1930-шы и. Вуйхалажы – Саранск. Пӹсмӓнвлӓжӹм йыдвелнӹ Угарман область, йыдвел-ирвелнӹ Суасламары Республика, ирвелнӹ Ульяновск область, кечӹвӓлвелнӹ Пенза область дӓ вадывелнӹ Рязань область доно кыча.
Вӓрлӓнӹмӓшӹжӹ, географижӹ[тӧрлӓш | вики-текстым тӧрлаташ]
Ирвел-Европын тӧр вӓрӹн ирвелнӹжӹ вӓрлӓнӓ. Вадывел лаштыкшы Ока-Донын тӧр вӓрӹштӹжӹ, покшал дон ирвел районжы Йыл лишнӹш Кӱкшикӓштӹжӹ шыпшылт вазыныт. Республикын сек кӱшӹл варжӹ - 324 м тангыж гӹц кӱшнӹрӓк. Мордовиштӹ 114 йогы йога. Мокша дон Шур нӹнӹ логӹц сек коговлӓ ылыт. Республикышты 500 йӓр нарӹ улы. Нӹнӹ логӹц Инерка дон Татарка сек коговлӓ.
Климат[тӧрлӓш | вики-текстым тӧрлаташ]
Континент кӧргӹштӹш климат, январьын кӹдӓлӓш температурыжы −11 °C, июльын +19 °C. Иӓш юр дон лым ≈450-500 мм.
Истори[тӧрлӓш | вики-текстым тӧрлаташ]
16-шы июльын 1928-шӹ ин Мордови йӹрвелӹм ӹштӹмӹ, кыдым 10-шы январьын 1930-шы ин Мордовин Автономи областьыш сӓртӹмӹ. 20-шы декабрьын 1934-шӹ ин Мордови АССР-ым ӹштӹмӹ, 1991-шӹ и годшен Мордови ССР, 1993-шӹ и гӹц тӹдӹ — Мордови Республика лӹмӹм намалеш.
Ӹлӹзӹ шот, халыквлӓ[тӧрлӓш | вики-текстым тӧрлаташ]
2002-шы ин эрзавлӓ дон мокшавлӓн шот 283 861 (31,9 %), рушынвлӓн - 540 717 (60,8 %), тадарвлӓн - 46 261 (5,2 %), украинвлӓн - 4 801 (0,5 %), молывлӓн -13 126 (1,5 %) ылын. Халазывлӓн шот: 60,3 % (2009) (59,2 % — 2006, 58,9 % — 2005).