Каукси, Ӱлле

Ирӹкӓн энциклопеди Википеди гӹц материал
Каукси, Ӱлле
Шочын 1962 ин 23 сентябрьын(1962-09-23)[1] (61 и)
Шочмо вер
Страна
Тыршымаш алан кусарыше, сирӹзӹ, почеламутчо
Ача Ошибка Lua в Модуль:Sources на строке 373: attempt to concatenate local 'letter' (a nil value).
Ава Ошибка Lua в Модуль:Sources на строке 373: attempt to concatenate local 'letter' (a nil value).
Чап пӧлек да премий
орден Белой звезды 4-го класса
Логотип Викисклада Медиафайлы на Викискладе

Ӱлле Кахуск (псевдонимжӹ Каукси Ӱлле, Kauksi Ülle, 22.09.1962) — Выру уездӹштӹ Саарлане солашты Палу лӹмӓн пӧртӹштӹ шачын. Школым Рюге солашты тӹнгӓлӹн, вара Выру халашты тыменьӹн. Тарту университетӹштӹ журналистикӹм тыменьӹн. Кӹзӹт Сетумаашты (Сету мӱлӓндӹштӹ) Обиница солашты ӹлӓ, кӹзӹт якте лу нӓрӹ лыдыш книгӓм сирен, нӹл тетям кушта. Каукси Ӱлле интернет ӹлӹштӓшӹштӹжӹ ӹшкежӹ гишӓн тенге сирӓ: "Выру йӹлмӹ доно кӹзӹтшӹ жепӓш модерн лыдышвлӓм сирӓш цацем. Тидӹм ӹштӓш манын фольклор материалым шӹренок кычылтам дӓ тӹдӹм социлоги, психологи, педагогика доно кӹлден, синтезӹм ӹштем. Лыдышвлӓэм выру (сету) йӹлмӹм ӹлӹжтӹмӹ, тӹдӹм кӹзӹтӓт кычылташ лимӹ дӓ эчежӹ этнофутуризм шӱлӹш доно сирем. Ти кок элемент мӹнь кӧргӹштемӓт келгӹн шӹнзӓт дӓ икӹжӓк-иктӹштӹ лошты гармоништӹ ылыт. Ӹшкежӹ вуйта тамахань космонавт ылынам. Тидӹм ӹшке халыкем верц соок пурым ӹштӓш йӓмдӹ ыламат, техень тӓнгӓштӓрӹмӓшӹм анзыкы лыктым. Кынам иктӓ-махань пӓлӹдӹмӹ пӓшӓм ӹштӓш ӓль пӓлӹдӹмӹ корны лӓктӓш келеш ылын, тӹнӓм мӹлӓнем: «Ӱлле, тӹнь тидӹм ӹштӹшӓшлык ылат!» маныныт. Дӓ мӹнь соок тидӹм ӹштӓш йӓмдӹ ылынам.

Каукси Ӱлле Ээсти Костаби-Ушемӹн (Eesti Kostabi-$elts) организаторвлӓжӹ логӹц иктӹжӹ. Ти Костаби Ушем йӹр кӹзӹтшӹ Эстонин культурыштыш кымдан пӓлӹмӹ эдемвлӓ, сирӹзӹвлӓ, поэтвлӓ дӓ культура критиквлӓ- Каукси Ӱлле, Валериа Рӓник, Свен Кивисилдник, Карл-Мартин Синийӓрв, Йӱри Эльвест дӓ Ьейе Трейер ӹшке мастралыкыштым чангаш тӹнгӓлӹнӹт. Нӹнӹн этнофутуризм идейӹвлӓштӹ кӹзӹт Российӹштӹш финн-угрвлӓ лошты кымдан шӓрлен кенӹт. Каукси Ӱлле Кырык сирӹштӹ 2006-шы ин Салымсола музейӹштӹ эртӓрӹмӹ этнофутуризм семинарыштат ылын.

Лыдышвлӓжӹм сирӹмӹжӹ годым Каукси Ӱлле лач туан выру (сету) йӹлмӹжӹм веле кычылтеш. Лыдышвлӓ гӹц пасна поэтесса драмывлӓ дон прозымат сирӓ дӓ выру культура гишӓн прессӹштӹ сирӓ.

Кӹтӹкӹн выру (сету) йӹлмӹ гишӓн. Ти йӹлмӹм кымдан шӓрӓш, тӹдӹм пропогандируяш манын, 1988-шӹ ин выру йӹлмӹн дӓ культурын Фондым ӹштӹмӹ (Võro Keele ja Kultuuri Fond). Ти фонд ӹшке вӹкӹжӹ техень пӓшӓм нӓлӹн:

  •  — выру (сету) йӹлмӹ доно книгӓвлӓм сирӹшӹ авторвлӓлӓн палшымаш, книгӓвлӓм лыкмаш дӓ литературым халык лошты шӓрӹмӓш
  •  — выру (сету) йӹлмӹ доно культура пӓшӓм шӓрӹмӓш
  •  — выру (сету) йӹлмӹ доно радио, ТВ программывлӓм шукемдӹмӓш, прессӹм лыкмаш.

Пӓлдӹртӹмӹлӓ, ти Фонд кӱшӹц указдеок ӹштӓлтӹн- 1988-шӹ ин телӹм Тартушты ӹлӹшӹ вырула (сетула) попышы студентвлӓ университетӹн кафештӹ погынаш тӹнӓлӹнӹт дӓ туан культурыштым цымырен кодаш манын, Культура фондым ӹштенӹт. Нӹнӹ лошты Каукси Ӱллеӓт ылын. Весин кӓнгӹжӹм Кӓнгӹж университетӹм пачмы (кӓнгӹж курсвлӓ). Ти курсвлӓштӹ эдемвлӓ оксам тӱлен тыменьӹт. Тымдымы дӓ курсвлӓм лыдмы йӹлмӹ выру (сету) йӹлмӹ ылын. Тидӹн тӹнг организаторжы Арне Ьырн (Arne Hõrn) ылын. Культура Фонд лӹм доно пиш шукы пӓшӓм ӹштен шоктымы: 1990-шы ин Радиоканалым пачмы, «Võrovara» (Вырын пайдажы) журналым лыкташ, книгӓвлӓ лӓктӓш тӹнгӓлӹнӹт. Выру (сету) йӹлмӹ доно цилӓжӹ 30 тӹжем эдем попа, но тенге гӹнят нӹнӹ 10 книгӓ гӹцӓт утла книгӓм ик иштӹ лыктыт. 14.03.1995 ин Эстонин кугижӓнӹш Выру Институтым пачын. Кӹзӹт выру йӹлмӹ дӓ культура Фонд дон Выру Институт пиш шукы махань-шон пӓшӓм ӹштӓт. Шамаклан август тӹнгӓлтӹшӹштӹ 1991-шӹ годшен и йӹдеок Сетувлӓн Кугижӓ кечӹвлӓм эртӓрӓт, кышты шӹренок мары культура эдемвлӓӓт хыналат.

  1. Ülle Kahusk // Eesti biograafiline andmebaas ISIK (эст.)
  2. Bibliothèque nationale de France Record #15547833d // BnF catalogue général (фр.)Paris: BnF.