Шӓкшӓльӹ

Шӓкшӓльӹвлӓ (латинлӓ Lacertilia) — Squamata (Чешуйчатые) группыш пырышы Европышты, Азиштӹ, Африкышты, Океаништӹ, Австралиштӹ дӓ Америкышты вӓшлиӓлтшӹ йӓнвлӓ. Цилӓжӹ 5907 тӹрлӹ шӓкшӓльӹ улы.

Шӓкшӓльӹвлӓн сек изижӹн (Sphaerodactylus ariasae) кытышты 16–18 мм, сек когожын (Комодо варан Varanus komodoensis) кытышты 3 м, нелӹцӹштӹ 70 кг.

Классификацижӹ

└─ Сӱмӓнвлӓ (Squamata)
    └─ икшӹ клада 
        ├─ Dibamidae – Слӧпӧй шӓкшӓльӹ йишвлӓ
        └─ Gekkota – Геккон ганьывлӓ
    └─ кокшы клада 
        ├─ Scincomorpha – Сцинк ганьывлӓ
        └─ лӹмдӹмӹ 
            ├─ Lacertoidea – Лачокла шӓкшӓльӹ ганьывлӓ
            └─ Toxicofera – 
                ├─ Iguania – Игуана ганьывлӓ
                └─ Anguimorpha – Той шӓкшӓльӹ ганьывлӓ
                    ├─ Anguidae – Той шӓкшӓльӹ йишвлӓ
                    └─ Pythonomorpha – 
                        ├─ Platynota – 
                            ├─ Shinisauria – Шинизавр ганьывлӓ
                            └─ Varanoidea – Варан ганьывлӓ
                                ├─ Mosasauroidea † – Мозазавр йишвлӓ
                                ├─ Helodermatidae – Ядан пӱӓн шӓкшӓльӹ йишвлӓ
                                ├─ Lanthanotidae – Пӹлӹшдӹмӹ варан йишвлӓ
                                └─ Varanidae – Варан йишвлӓ
                        └─ Ophidia / Serpentes – Кӹшкӹвлӓ

Dibamia – Слӧпӧй шӓкшӓльӹ ганьывлӓ
- Dibamidae – Слӧпӧй шӓкшӓльӹ йишвлӓ
Gekkota – Геккон ганьывлӓ
- Gekkonidae – Геккон йишвлӓ
- Carphodactylidae – Карфодактилус йишвлӓ
- Diplodactylidae – Диплодактилус йишвлӓ
- Eublepharidae – Эублефарус йишвлӓ
- Phyllodactylidae – Филлодактилус йишвлӓ
- Sphaerodactylidae – Сферодактилус йишвлӓ
- Pygopodidae – Пигопус йишвлӓ
Scincomorpha – Сцинк ганьывлӓ
- Scincoidea – Лачокла сцинк ганьывлӓ
  - Cordylidae – Ӹштӓн пачан шӓкшӓльӹ йишвлӓ
  - Gerrhosauridae – Геррозавр йишвлӓ
  - Xantusiidae – Йыд шӓкшӓльӹ йишвлӓ
  - Scincidae – Сцинк йишвлӓ
- Lacertoidea – Лачокла шӓкшӓльӹ ганьывлӓ
  - Lacertidae – Лачокла шӓкшӓльӹ йишвлӓ
  - Gymnophthalmidae – Гимнофталмус йишвлӓ
  - Teiidae – Тейид йишвлӓ
  - Amphisbaenia – Амфисбена ганьывлӓ
    - Amphisbaenidae – Амфисбена йишвлӓ
    - Bipedidae – Хирот йишвлӓ
    - Blanidae – Бланус йишвлӓ
    - Cadeidae – Кадеа йишвлӓ
    - Rhineuridae – Рнинеура йишвлӓ
    - Trogonophidae – Трогонофис йишвлӓ
Iguania – Игуана ганьывлӓ
- Agamidae – Агама йишвлӓ
- Chamaeleonidae – Хамелеон йишвлӓ
- Corytophanidae – Шлемӓн игуана йишвлӓ
- Crotaphytidae – Шӱӓшӓн игуана йишвлӓ
- Dactyloidae – Анолис йишвлӓ
- Hoplocercidae – Гоплоцеркус йишвлӓ
- Iguanidae – Игуана йишвлӓ
- Leiocephalidae – Маскан игуана йишвлӓ
- Leiosauridae – Лейозавр йишвлӓ
- Liolaemidae – Лиолемус йишвлӓ
- Opluridae – Мадагаскар игуана йишвлӓ
- Phrynosomatidae – Фринозома йишвлӓ
- Polychrotidae – Тӹшкӓ анолис йишвлӓ
- Tropiduridae – Тропидурус йишвлӓ
Anguimorpha – Той шӓкшӓльӹ ганьывлӓ
- Anguioidea (Diploglossa) –
  - Anguidae – Той шӓкшӓльӹ йишвлӓ
  - Anniellidae – Ялдымы шӓкшӓльӹ йишвлӓ
  - Xenosauridae – Ксенозавр йишвлӓ
- Shinisauria (Shinisauroidea) – Шинизавр ганьывлӓ
  - Shinisauridae – Шинизавр йишвлӓ
- Varanoidea – Варан ганьывлӓ
  - Helodermatidae – Ядан пӱӓн шӓкшӓльӹ йишвлӓ
  - Lanthanotidae – Пӹлӹшдӹмӹ варан йишвлӓ
  - Varanidae – Варан йишвлӓ
  - † Mosasauridae – Мозазавр йишвлӓ