Кулаковы
Кулаковы — Мары Эл Республикӹн Кырык мары районыштышы сола. Красноволжский сола поселениш пыра дӓ тӹдӹн административный центржӹ ылеш. Тӹштӹ 580 эдем ӹлӓ (2014 и).
Географи
[тӧрлӓтӓш | кодым тӧрлӓш]Цикмӓ — Шывашар корнын вургымла велнӹжӹ вӓрлӓнен, райцентр (Козьмодемьянск хала) гӹц кечӹвӓлвекӹлӓ 12 уштыш вӓрӹштӹ ылеш. Сола гӹц вадывекӹлӓ 1,5 уштыш вӓрӹштӹ Изи Йынгы ӓнгӹр йога.
Истори
[тӧрлӓтӓш | кодым тӧрлӓш]Икшӹ гӓнӓ ти сола гишӓн Юль Кушыргы гӹц лӓкшӹ 23 ӹлемӓн Кулаков почингӓ семӹнь 1795 ин сирӹмӹ. Тӹдӹ Казань губерништӹшӹ Козьмодемьянск уездӹн Кого Йынгы волостьышкыжы пырен.
Казань губерништӹшӹ ӹлӹмӹ вӓрвлӓм анжыктышы 1859 и годшы спискӹштӹ солам Юль-Кушарга лӹм доно сирен кодымы. Халык лошты Кулаковы маныныт. Москва почта корныш нӓнгешӹ Козьмодемьянск – Казань почта корнышты «лӹмдӹмӹ вӹдважвлӓ сага» вӓрлӓнен манын пӓлдӹртӹмӹ. 1877 и гӹц Кулаковы манмы сола Козьмодемьянск волость гӹц айырлышы Кулаковы волостьын центржӹ лин.
1899 ин апостол доно тӧр ылшы святой кугижӓ Константин дон тӹдӹн ӓвӓжӹ Елена лӹмеш пу церкӹм чангымы, приходым ӹштӹмӹ. 1939 ин церкӹм питӹрӹмӹ, тӹдӹм хозанлык керӓлеш кычылташ тӹнгӓлмӹ, варарак йылатымы.
1919 и гӹц сола сельсоветӹн центржӹ лиэш. I ступенян школым пачмы. 1921 и гӹц Козьмодемьянск кантон Красноволжский сельсоветӹн центржӹ. Икманяр веремӓ сола Красноволжье маналтын.
1930 ин Кулаковы солашты «Маяк» лӹмӓн колхозым ӹштӹмӹ, кым и гӹц тӹдӹм Цатныр солаштышы «Якшар партизан» колхоз доно ушымы. Вырсы паштек сола К.А. Тимирязев лӹмеш когоэмдӹмӹ колхозыш, варарак В.П. Мосолов лӹмеш колхозыш ушнен.
1954–1965 ивлӓ лошты Красноволжский сельсоветӹм пӹтӓрӹмӹ ылын, Кулаковы сола Четнаевский (1954—1960 ивлӓ) дӓ Усола (1960—1965 ивлӓ) сельсоветвлӓшкӹ пырен. 1970 ивлӓн солашты кого чангымы пӓшӓ кен, тӹнӓмок тӹдӹн докы андакшы Цатныр солам ушымы.
Кӹзӹтшӹ жеп
[тӧрлӓтӓш | кодым тӧрлӓш]Солашты сола поселенин администрацижӹ, Мосолов лӹмеш племзавод-колхозын правленижӹ, Красноволжский кӹдӓлӓш общеобразовательный школ, социально-культурный комплекс (андак – культура пӧрт), библиотека, почта отделени, фельдшер-акушер пункт дон ветеринар участкы вӓрлӓненӹт. АТС дон лапка улы. Халык ӹшке чангымы дӓ шукы квартирӓн пӧртвлӓштӹ ӹлӓ. Солашкы газым пыртымы.
Культура пӧрт анзылны Кугу Отечественный вырсеш колышывлӓ лӹмеш памятникӹм шагалтымы.