Веске Михкель

Ирӹкӓн энциклопеди Википеди гӹц материал
Веске Михкель
Шочын 1843 ин 28 январьын(1843-01-28)[1][2]
Шочмо вер
Колен 1890 ин 16 майын(1890-05-16)[1][2] (47 и)
Колымо вер
Страна
Тыршымаш алан йылмызе, почеламутчо, журналист, кусарыше, сирӹзӹ, богослов
Логотип Викисклада Медиафайлы на Викискладе

Михкель Веске (эстонла: Mihkel Veske) 28 (16) январьын 1843-шы ин шачын - 16-шы майын 1890-шы ин колен.

Биографижӹ[тӧрлӓш | кодым тӧрлӓш]

Шӹмлӹзӹ корныжы[тӧрлӓш | кодым тӧрлӓш]

1872-шы ин Лейпцигӹштӹ «Финн-угр йӹлмӹвлӓн историн аспектӹштӹжӹ тангаштӓрӹмӹ грамматикым» сирӹмӹжӹ гишӓн Лейпцигӹштӹ тӹдӹлӓн доктор лӹмӹм пумы. Лейпциг тӹнамок йӹлмӹвлӓм шӹмлӹмӹ центреш шотлалтын. 1874—1885 ивлӓ лошты Веске Тарту университетӹштӹ эстон йӹлмӹм тымден. 1885—1886-шы ивлӓн Венгриштӹ ӹлен дӓ эстонвлӓ логӹц сек пӹтӓришӹ венгр йӹлмӹм тыменьӹн. Михкель Веске Тарту университетӹн пӹтӓриш эстон профессоржы лин кердеш ылын, но эстон халыкым рушангдаш цацымы ивлӓн тӹдӹ утла туан халыкшы верц шалгенӓт, векӓтб тенге лиӓлтде. Тенге тӹдӹ шӹмлӹмаш пӓшӓвлӓжӹм ӹшташ манын Азан университетӹш кеӓ. Азанышты вӓрӹм тӹдӹлӓн моаш тӱнӹмбалны кымдан пӓлӹмӹ йӹлмӹзӹ Бодуэн де Куртене палшен, кыды тӹ жепӹн Тарту университетӹштӹ тымден. Азан университетӹштӹ Веске трӱеок колымыжы, 1890-шы и якте ӹштен.

Эстоништӹ Веске йӹлмӹзӹ семӹнь веле агыл пӓлӹ, тӹдӹ тенгеок туан халыкшым понгыжтарымы пӓшӓмӓт шукым ӹштен, поэт ылын. Тӹдӹн сирен кодымы лыдышвлӓжӹ мырышкы сӓрнӓлтӹнӹт, кыдывлӓм халык кӹзӹтӓт мыра: Кырыкыш кузенӓ, Туан пӧртем шуэн коденӓм.

Веске мары халык шӹмлӹзӹ[тӧрлӓш | кодым тӧрлӓш]

Азанышты тӹдӹ финн-угр йӹлмӹвлӓм шӹмлен, экспедицивлӓ доно марынвлӓ дӓ мордвавлӓ докы каштын. Веске кырык мары йӹлмӹм келгӹн шӹмлен дӓ туан йӹлмӹнам сирӹмӓштӓт тӹдӹ ӹшке кишӓжӹм коден: тӹдӹ сирӹмӹ йӹлмӹшкӹна «ы» буквам пырташ темлен. Тидӹ гӹц пасна мары йӹлмӹвлӓм кок группеш шелӹн, кыдывлӓм вадывел мары дӓ ирвел мары йӹлмӹ манын. Пӹтӓришӹшкӹжӹ цикмӓнӓйвлӓ (кырык дӓ кожла марывлӓ) дон йӓрӓнгӓ (кӹзӹтшӹ йыдвел-вадывел) марывлам, кокшышкыжы алык марынвлӓм пыртен. Экспедицивлӓжӹ паштек М. Веске шӹмлӹмашвлӓм сирен, кӹшецӹн теве мам пӓлен нӓлӓш лиэш: Угарман губернян Макар уездӹштӹжӹ Веске статистикышты анжыктымы 5 мары солам агыл, а 8 солам дӓ Шурдӹнг уездӹштӹ 2-ым агыл, а 15 шотлен лыктын. Мары халыкын 3 йиш выргемжӹ гишӓн пӓлдӹртен, кырык дӓ алык марынвлӓн йӹлмӹштӹш айыртемвлӓн шӹмлен, Кокшамар солашты коллоэц артельын пӓшӓ принципвлӓжӹм шӹмлен, кыце Пӧртныр волостьыштыш кырык мары хресӓньвлӓ прававлӓштӹм пӓлӓт, шӹмлен, тенгеок шукы жанран мырывлам поген дӓ сӱӓн, эдем тайымы дӓ ӓштӹмӹ овуцавлам сирен нӓлын. Азанышты яжо кӹлӹм алык мары профессор Иван Смирнов доно яжо кӹлӹм кӹчен дӓ тӹдӹн палшымыжы доно экспедицивлӓшкӹжӓт тӹдӹн палшымыжы доно каштын. 1889-шӹ ин шошым Веске экспедици доно Кырык сирӹш толын дӓ Салымсолашты, Солаволкышты, Пӧртнырышты дӓ Шур монастирӹштӹ ылын. Ти корнышты ылмыжы годым 100 утла кырык мары халык мырым сирен нӓлӹн, лексикографи материалым поген.

Ажедмӓшвлӓ[тӧрлӓш | кодым тӧрлӓш]

  1. 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
  2. 2,0 2,1 Mihkel Veske // Eesti biograafiline andmebaas ISIK (эст.)