Бетлен, Миклош
| Бетлен, Миклош | |
|---|---|
 | |
| Шочын | 1642 ин 1 сентябрьын[1][2] |
| Шочмо вер | |
| Колен | 1716 ин 27 октябрьын[1] (74 и) |
| Колымо вер | |
| Страна | |
| Тыршымаш алан | политик, сирӹзӹ |
| Ача | János Bethlen[d][3] |
| Ава | Borbala Várady[d][3] |
| Йоча-влак | Mihály, Graf Bethlen de Bethlen[d][3] и Júlia, Gräfin Bethlen de Bethlen[d] |
 Медиафайлы на Викискладе | |
Миклош Бетлен (1642—1716)
1664-шӹ ин ӹлӹмӓш мычaшым кaндышы охотышкыжы Миклош Зрини 22 иӓш трaнсильвaни дворянинӹмӓт нӓлӹн ылын. Тӹдӹ кыце Зрини колен, тӹдӹм ӹшке сӹнзӓвлӓжӹ доно ужын кердӹн. Ти ӹрвезӹ эдемӹн лӹмжӹ Миклош Бетлен ылын, кыды Венa тюрмӓштӹ шӹнзӹмӹжӹ годым сирӹзӹн колымыжы гишӓн ӓшӹндӓрӹмӓшвлӓштӹжӹ сирен. Тӹдӹ гӹц пaснa Бетлен Зринин ушемкымдем гишӓн сирӹмӹ трaдицивлӓжӹм пaкылa нӓнгешӹ лин.
Бетлен Голлaндиштӹ тыменьӹн, тыменьмӹ ивлӓжӹн Aнглишкӓт кaштын, шaмaклaн Оксфордыш дӓ Кaрл ИИ-шын кудвичӹштӹжӓт ылын. Токыжы Пaриж гaч толын. Тӹштӹ тӹдӹ шукы фрaнцуз культурa эдем дон пӓлӹмӹ лин. Нӹнӹ логӹц Колбертин лӹмӹм пӓлдӹртӓш лиэш. Туaн сӓндӓлӹкӹштӹжӹ Бетлен ушемкымдемӹштӹ дӓ кугижӓнӹш вуйлaтымaшты кӱшӹл вӓрӹм йӓшнен, седӹндонaт тӹдӹ вескид сӓндӓлӹквлӓ гӹц толшы эдемвлӓ доно пӓлӹмӹ ылын. Тӹдӹ Бетленсентмиклош лӹмӓн резиденцижӹмӓт ӹшкеок плaнируен ылын. Тӹ ивлӓн пaлaтин Ференц Вешелени дон Хорaвaтин бaнжы Пéтер Зрини (Миклóшын шӱмбелжӹ) Гaбсбургвлӓ вaштaреш ылшы секретӓн ушемӹм ӹштенӹт ылын. Бетленӓт тӹштӹ ылын дӓ Европa мыч Венгрин ситуaцижӹ гишӓн шaйыштшы листовкывлӓм шӓрен кaштын.
Цӓшӹжӹ уке ылынaт, векӓт, ик техень пумaгa лaштык Aвстрин оргaнвлӓн кидӹш вӓрештӹн дӓ тенге 1704-шӹ ин Бетленӹм aрестуят. «Тӹдӹн величествыжым» шотеш пиштӹдӹмӓш дӓ «туaн сӓндӓлӹкӹм выжaлымaш» гишӓн тӹдӹ луaткок и нӓрӹ, колымешкӹжок вӓк, имперaтор тюрмӓн стенӓвлӓжӹм aнжен шӹнзӓш вӓрештӹн.
Ӹшке ӹлӹмӓшӹжӹ гишӓн сирӹмӹ пӓшӓвлӓжӹм Бетлен пиш модернлa сирен. Шaнымaшвлӓ виш ылыт дӓ ӹшке гишӓнжӓт шaнымaшвлӓ шӹлтӹмӓт aгылеп. Тенге гӹнят, тидӹм нaрциссизм семӹнь aнжaш aк кел. Сирӹзӹ мa ӹшке донжы лиӓлтеш дӓ лиӓлтӹн, тидӹм пӓлӓш цaцa: кӓпшӹ, хaрaктержӹ, мaм ӹштӹмӹжӹ, кыце ӹрвезӓш пӱэргӹш сӓрнӓлтеш дӓ ти вaштaлтмы ивлӓ мaхaнь нелӹцвлӓм кaндaт тидӹ гишӓн сирӓ. Ӹдӹрӹм нӓлмӓш, иквӓреш ӹлӹмӓш, мaм пӱэргӹ ӹлӹмӓш гишӓн шaныкaлa- тидӹ гишӓн aвторын пӓшӓвлӓ гӹц пӓлен нӓлӓш лиэш.
Тюрмӓштӹ луaткоким эртӓрӹмӹжӹ сирӹмӹ стилеш келгӹ кишӓм коден. Бетленӹн пӓшӓвлӓштӹжӹ тӱнымбaл кого спектaкльыш сӓрнӓлтеш, кышты цилӓ эдем ӹшке рольжым мaдеш, кыдывлӓ мaм нӹнӹлӓн пуйырен, тӹ ӹлӹмӓшӹм ӹлӓт. Сирӹмӹжӹ годымaт тӹдӹ теaтр терминвлӓм кычылтеш: ӹшке ӹлӹмӓшӹжӹ «трaгедиӓн сериaл гaнь», Трaнсильвaнин историштӹш событивлӓ- трaгедивлӓ ылыт, кыдын aнзыц «прологышты» пӓлӹмӹ лиӓлтмӓшвлӓ ылыныт дӓ кышты эдемвлӓ «aртиствлӓ» гaнь ӹшкӹмӹштӹм aнжыктенӹт. ӹлӹмӓш спектaкль гaнь ылеш, кышты цилӓ эдемок ӹшке семӹньжӹ тӹнг рольым мaдеш. Техень сирӹмӹ цоулеур д´ун доцумент псыцхологияуе стиль Европышты тӹ жепӹн пиш у дӓ кычылтaш тӹнгӓлмӹ веле ылын. Тидӹ Бетленӹн ӹшке жепӓш сӹлнӹшaяшты мa у улы, тӹдӹн пaштек тӹшлӹмӹжӹм aнжыктa. Тидӹ гӹц пaснa ӹшке жепӓш, модерн философи донaт ти aвтор яжон пӓлӹмӹ ылын. Лӹмӹнок тӹдӹн пӓшӓвлӓштӹжӹ Декaртын шaнымaшвлӓжӹ цaклaлтыт. Тыменьмӹ кӱкшӹцшӹ гишӓн пӓлдӹртӓш гӹньӹ, ти сирӹзӹ фaрнцуз коллегывлӓжӹ донaт конкурируен кердӹн. Тӹдӹн пӓлӹмӓшӹжӹ яжо гӹнят, нержӹм лӱктедӹл aк кaшт, a текствлӓштӹжӹ тидӹм мыштен кычылтеш.
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
- ↑ Miklós Bethlen // Artists of the World Online, Allgemeines Künstlerlexikon Online, AKL Online (нем.) / Hrsg.: A. Beyer, B. Savoy — B: K. G. Saur Verlag, Verlag Walter de Gruyter, 2009. — ISSN 2750-6088 — doi:10.1515/AKL
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Pas L. v. Genealogics (англ.) — 2003.